والیبال ایران و جهان

والیبال ورزشی پرطرفدار است که در آن تیمها که به‌وسیله یک تور از هم جدا شده‌اند توپی را با زدن ضربه میان دو تیم رد و بدل می‌کنند. هر تیم برای رد کردن توپ به سوی دیگر تور تنها اجازه سه بار ضربه زدن را دارد. به هنگام برخورد توپ به زمین حریف یا در اثر خطای یک تیم، امتیازی به تیم مقابل داده می‌شود. واليبال درسال 1895 ميلادي مطابق باسال 1274 شمسي توسط ويليام .ج . مورگان مدير Y.m.c.a در هوليک ايالت ماساچوست آمريکا ابداع شد. درابتدا اين ورزش مينتونت نام گذاري شده بود ودليل انتخاب اين نام براي همگام نامعلوم بود.

تحت تأثير محبوبيت فراوان بسکتبال در بين عامه، مورگان تصميم گرفت براي دانشجويان خود ورزشي را به وجود آورد که بازي ازروي تور انجام گيرد و لذت بخش باشد. مورگان با استفاده ازتوئي توپ بسکتبال که به دليل سبکي وزن به دست ها آسيب نمي رساند بازي را شروع کرد. با وجود اينکه به طور آهسته و کند از Y.m.c.a آغاز شد ولي طولي نکشيد که در کليه شهرهاي ماساچوست و نيوانگلاند عموميت يافت.

دراسپرينگ فيلد، دکتر ت-آهالستيگ با مشاهده بازي، مينتونت را به واليبا ل تغيير نام داد، زيرا قصد اساسي از بازي کردن، فرستادن و برگشت دادن (ردو بدل کردن) توپ از روي تور است که کلمه واليبال در معنا اين نيت را مشخص مي سازد. با اينکه واليبال در آغاز ورزش سالني بود و در محل هاي سرپوشيده بازي آن انجام مي شد و اساسا براي فعاليت هاي سرگرم کننده پيشه وران و تجار اختصاص يافته بود ولي کم کم به زمين هاي روباز کشيده شد و به عنوان يکي از فعاليت هاي جالب توجه تابستاني درآمد و به شدت تعقيب مي شد.

در آغاز براي بازي واليبال قوانين خاصي تدوين نشده بود، هر فرد و در هر کشوري به ميل خود و به طريق مختلف با توپ باي مي کردند. رفته رفته واليبال در مناطق و نواحي مختلف جهان گسترش مي يافت. همچنان که هر ابداع يا اختراعي در آغاز با نواقص همراه بوده و به مرور زمان تکميل و رفع نواقص مي شود، واليبال نيز ازاين قاعده مستثني نبود و کم کم قوانين براي اين بازي وضع شد و روش ها و حرکات تکنيکي جايگزين حرکات قبلي گرديد.

درسال 1900 پذيرفته شد که امتيازات هر ست بازي 21 پوئن (امتياز) باشد.درسال 1912 سيستم چرخش به تصويب رسيد.درسال 1917 پذيرفته شد که هر ست بازي 15 پوئن (امتياز) باشد.درسال 1918 تعداد بازيکنان هر طرف زمين 6 نقر پيشنهاد شد که مورد قبول عامه قرار گرفت.درسال 1921 موافقت شد که هرتيم با سه ضرب توپ را به طرف ديگر بفرستد.درسال 1923 اندازه زمين بازي 9×18 متر تعيين شد.

به مرور در سال هاي بعد، قوانين فراواني براي اين بازي وضع شد و در بسياري از قوانين قبلي نيز تغييراتي حاصل گشت که هنوزهم اين تغييرات (سال2000) ادامه دارد و هر چهار سال يک بار در کنگره بين المللي واليبال تغييراتي در قوانين بازي به تصويب مي رسد و در آخرين کنگره جهاني که درسال 1998 ميلادي (1377 شمسي) هم زمان با برگزاري چهاردهمين دوره مسابقات واليبال جهاني مردان و سيزدهمين دروه زنان در ژاپن برگزار شد با تصويب و تغيير قوانين مانند روش امتياز گيري با برد رالي، امتيازات 25 براي ست هاي اول، دوم، سوم و چهارم و امتيازات 15 براي ست پنجم و همچنين تصويب بازيکن دفاعي ليبرو، به کار بردن روش جديد دگرگوني و هيجان فراواني دربازي واليبال به وجود آورده است.

اولين کشور خارجي که واليبال را پذيرفت، کشور کانادا و به سال 1900 بود. اساسا نهضت Y.m.c.a (سازمان جوانان مسيحي) در معرفي اين ورزش به ديگر کشورهاي جهان و تعميم آن سهم فراواني دارد. بازي واليبال در پايان سال1900 به هندوستان و در سال هاي 1905 به کوبا، 1909 به پورتريکو، 1910 به فيليپين، 1912 به اوروگوئه، 1913 به چين و 1917 به ژاپن و به تدريج ازسال 1914 به بعد توسط سربازان قواي آمريکا و مستشاران و اشخاص ديگر به کشورهاي اروپائي از قبيل فرانسه، چکسلواکي، لهستان، شوروي و بلغارستان و ساير کشورهاي اروپائي معرفي شد و تعميم يافت. ولي بسبب بيگانه بودن اين ورزش براي اروپائيان درابتدا امر قبول آن به کندي صورت مي پذيرفت.

فرانسه، چکسلواکي و لهستان سه کشوري بودند که قبل ازديگران اقدام به تشکيل فدراسيون ملي واليبال در کشور خود نمودند. کشور شوروي که در سال1923 اقدام به تأسيس انجمن ملي واليبال نمود براي پيشرفت و دگرگوني آن فعاليت زيادي به عمل آورد. اصولا شوروي از کشورهائي است که در پيشرفت تکنيک و تاکتيک واليبال و تنظيم قوانين درجهان سهم به سزائي دارد و براي قهرماني در مسابقات است که قدرت بزرگ جهاني به حساب مي آيد. کشورهاي فرانسه، چکسلواکي و لهستان پس از تشکيل فدراسيون ملي مصمم شدند که با کمک کشورهاي ديگر فدراسيون بين المللي را تأسيس نمايند و در سال 1936 بينگام بازي هاي المپيک در برلين آلمان در اين زمينه فعاليت زيادي نمودند ولي با آغاز جنگ بين المللي دوم و طغيان آن در اروپا اقدامات آنان متوقف شد.

به طور کلي تغييرات و پيشرفت واليبال را ميتوان به سه دوره تقسيم نمود، دوره اول ازسال آغاز تا سال 1918، دوره دوم ازسال 1919 تا سال 1946 و دوره سوم از سال 1947 به بعد که تغييرات و پيشرفت اساسي واليبال در دوره سوم صورت پذيرفته است. پس از جنگ بين المللي دوم، فعاليت هاي فراوان براي حرکت جديد به واليبا ل مجددا آغاز شد و اولين مسابقه بين المللي درقاره اروپا بين دو کشور فرانسه و چکسلواکي در شهر پاريس برگزار گرديد. پيگيري براي تأسيس فدراسيون بين المللي واليبال ادامه يافت. مذاکرات بين سه کشور فرانسه، چک و لهستان منتج به موافقت در جهت تشکيل کنگره ويژه براي تأسيس اتحاديه بين المللي واليبال گرديد.